Bezdech senny – Rozpoznawanie objawów i sposoby leczenia

bezdech senny

bezdech senny

Niewątpliwie sen odgrywa bardzo ważną rolę w życiu człowieka. Jest niezbędny do zachowania zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Zdrowy wypoczynek pozwala zregenerować utracone siły, korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, zmniejsza napięcie nerwowe, co przekłada się na dobre samopoczucie w ciągu dnia. Statystycznie człowiek do maksymalnej regeneracji organizmu potrzebuje około 7-8 godzin snu. Nierzadko dochodzi do sytuacji, w których mimo snu, budzimy się zmęczeni i rozdrażnieni. Przyczyną takiego stanu może być bezdech senny. Schorzenie to przejawia się znacznym spłyceniem lub kilkusekundowym zatrzymaniem oddechu. Pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć tego typu symptomów, ponieważ nieleczone mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Jak rozpoznać objawy bezdechu sennego? W jaki sposób leczyć bezdech? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w poniższym poradniku.

Czym jest obturacyjny bezdech senny?

Obturacyjny bezdech senny (OBS) to schorzenie, które objawia się krótkotrwałymi epizodami spłycenia lub całkowitego zatrzymania oddechu. Dzieje się tak na skutek nadmiernego rozluźnienia mięśni górnych dróg oddechowych. Zwiotczałe mięśnie powodują zwężenie ścian gardła, a nawet ich całkowite zablokowanie. W takiej sytuacji utrudniony zostaje prawidłowy przepływ powietrza do płuc, co przekłada się na bezdech senny. Zaburzenia w oddychaniu trwają około 10 sekund. W ciągu nocy mogą wystąpić nawet kilkadziesiąt razy. W trakcie pojedynczego epizodu dochodzi do gwałtownego spadku tlenu i zwiększenia dwutlenku węgla w krwi. Niewątpliwie wskazuje to na niedotlenienie organizmu. Osoba chora zwyczajnie zaczyna się dusić. Doprowadza to do nagłego wybudzenia ze snu. Po ponownym zaśnięciu sytuacja może powtórzyć się nawet kilkadziesiąt razy. Warto zaznaczyć, że chory zwykle nie pamięta, co działo się w nocy.

Objawy bezdechu sennego

Objawy obturacyjnego bezdechu sennego występują zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Dla osoby chorej początkowo mogą być one niezauważalne. Najpopularniejszym symptomem wskazującym na to schorzenie jest nieregularne, głośne chrapanie. Po nim następuje cisza, która jest oznaką bezdechu sennego. Oznacza to, że chory porusza klatką piersiową, jednak sam proces oddychania jest zaburzony. Towarzyszy mu uczucie duszności, co może powodować lęk przed ponownym zaśnięciem. Do objawów nocnych zaliczamy również niespokojny sen (gwałtowne poruszanie rękami, nogami, częste zmiany pozycji, przekręcanie kołdry). Zaburzenia rytmu serca, nadmierna potliwość i częste oddawanie moczu w nocy to również bardzo często spotykane symptomy bezdechu sennego.

Nie ulega wątpliwości, iż wszystkie objawy nocne uniemożliwiają zdrowy, efektywny wypoczynek. Dla osoby chorej sen nie jest regenerujący. Mimo kilkugodzinnego snu najczęściej budzi się ona z uporczywym bólem głowy. Nieodłącznym objawem nocnego bezdechu sennego jest brak skupienia i koncentracji podczas wykonywania codziennych obowiązków. Ponadto, choremu towarzyszy uczucie zmęczenia i nadmierna senność utrudniające normalne funkcjonowanie. Może dojść również do zaburzeń na tle emocjonalnym. Oprócz tego osoba cierpiąca na obturacyjny bezdech senny może zauważyć u siebie suchość błon śluzowych. Przyczyną wystąpienia tych objawów jest nic innego, jak niedotlenienie organizmu w nocy. Nasza krew nie jest wystarczająco nasycona tlenem, co jest porównywalne do duszenia.

Obturacyjny bezdech senny – przyczyny

Tak, jak zostało wspomniane wcześniej, bezdech senny powstaje na skutek opadania mięśni podniebienia miękkiego i języczka. Do powstania schorzenia mogą przyczynić się nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych, do których należą: polipy, krzywa przegroda nosowa, przerost migdałków lub języczka, nieprawidłowa budowa żuchwy, wąskie drogi oddechowe czy zbyt wiotkie podniebienie. Ponadto ryzyko pojawienia się obturacyjnego bezdechu sennego zwiększają czynniki, takie jak otyłość (zbyt duży obwód szyi), zażywanie leków uspokajających i nasennych, palenie papierosów, picie alkoholu przed snem (potęguje zapadanie się tkanek w czasie snu), objadanie się na noc. Warto wiedzieć, że na bezdech bardzo często narażone są osoby, które cierpią na akromegalię, bądź niewłaściwie leczoną tarczycę.

Obturacyjny bezdech senny to choroba, która w większym stopniu dotyka dorosłych, rzadziej dzieci. Z reguły występuje u mężczyzn po 45 roku życia. U kobiet najczęściej dolegliwość objawia się po menopauzie. Warto wiedzieć, że prawdopodobieństwo wystąpienia obturacyjnego bezdechu sennego wzrasta wraz z wiekiem.

Czy bezdech senny jest groźny?

Konsekwencje nieleczonego bezdechu sennego mogą stanowić poważne zagrożenie dla naszego zdrowia, a nawet życia. Osoby chore skarżą się na poranne bóle głowy, zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią. Niewątpliwie czynniki te w dużym stopniu utrudniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zważając na towarzyszące objawy, możemy nieefektywnie wykonywać powierzone zadania w pracy, szkole czy w domu. Z kolei poirytowanie znacząco utrudnia kontakt z najbliższym otoczeniem. Chorzy pod żadnym pozorem nie powinni prowadzić pojazdu. Jak wiemy, dolegliwość ta objawia się nadmierną sennością w ciągu dnia. Powoduje również upośledzenie koordynacji ruchowej. Kierowca cierpiący na bezdech niezauważalnie może zasnąć i tym samym spowodować wypadek.

OBS to schorzenie związane ze spłyceniem oddechu lub jego całkowitym zatrzymaniem. Bezdech senny negatywnie wpływa na cały organizm. Powoduje rozwój poważnych chorób sercowo-naczyniowych, takich jak niedotlenienie mięśnia sercowego, migotanie przedsionków, niewydolność serca oraz wiele innych. Może być szczególnie niebezpieczny w parze z chorobami współistniejącymi. Bezdech senny jest jednym z najczęstszych powodów zwiększenia ciśnienia tętniczego. Przypadłość przyczynia się do także zaburzeń pracy układu nerwowego. Objawia się to nerwicą, a nawet depresją. Dodatkowo bezdech zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, a także chorób wątroby, otyłości, udaru mózgu czy zawału. Można więc śmiało stwierdzić, że OBS to bardzo poważna choroba, której nie należy lekceważyć.

Ocena zaburzeń snu – skala senności Epworth

Jedną z najpopularniejszych metod w ocenie zaburzeń snu, w tym bezdechu sennego jest skala senności Epworth. Test ten podlega samoocenie. Osoba badana musi odpowiedzieć na osiem pytań dotyczących sytuacji życia codziennego, w których ryzyko zaśnięcia jest największe (w skali od 0 do 3). Pytania dotyczą zdarzeń, takich jak m.in.: siedzenie, czytanie książki, oglądanie telewizji, przebywanie w miejscu publicznym czy prowadzenie samochodu. Nie da się ukryć, że są one bardzo zróżnicowane – odnoszą się zarówno do biernych, jak i aktywnych czynności. W ten sposób łatwo zdiagnozować, czy mamy do czynienia z sennością, czy też bezdechem sennym. Jeśli otrzymamy wynik powyżej 18 punktów, oznacza to, że powinniśmy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.

Diagnostyka bezdechu sennego

Uważa się, że każdy, kto chrapie powinien zbadać się pod kątem potwierdzenia lub wykluczenia bezdechu sennego. Jeśli dodatkowo towarzyszą nam niepokojące objawy, należy niezwłocznie umówić się na wizytę lekarską. Podczas wywiadu specjalista zada szereg szczegółowych pytań na temat jakości snu oraz samopoczucia w ciągu dnia. Może zlecić również wypełnienie wstępnej ankiety. Najskuteczniejszą metodą potwierdzenia obturacyjnego bezdechu sennego jest badanie polisomnograficzne. Najczęściej odbywa się ono w szpitalu, w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu. Polega na rejestracji oddechu w trakcie snu. Elektrody umieszczone na ciele kontrolują pracę mózgu, gałek ocznych, serca, ruchy kończyn, mięśni i nerwów. Dodatkowo czujniki monitorują przepływ powietrza, ilość tlenu we krwi, jak również poszczególne fazy snu. Aby badanie polisomnograficzne było jak najbardziej wiarygodne, powinno trwać co najmniej 6 godzin. Bez wątpienia badanie to jest jednym z najdokładniejszych w ocenie bezdechu sennego.

Leczenie bezdechu sennego

Nie ma jednej, skutecznej metody leczenia bezdechu sennego. Wszystko zależy od stopnia nasilenia choroby, jak również przyczyn zdrowotnych. Dla niektórych pacjentów wystarczające jest obranie odpowiedniej strategii, np. redukcja masy ciała, zrezygnowanie z tytoniu, alkoholu czy zaprzestanie spożywania środków nasennych. Inna część pacjentów kwalifikuje się na operację laryngologiczną w celu usunięcia przeszkody w obrębie górnych dróg oddechowych, takich jak polipy, krzywa przegroda nosowa i wiele innych.

W leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego kluczowe jest zapewnienie prawidłowego przepływu powietrza do płuc. W przypadku ciężkiego przebiegu choroby niezbędne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Najskuteczniejszą metodą jest terapia CPAP. Polega ona na noszeniu dopasowanej maski, która wprowadza odpowiednie ciśnienie powietrza bezpośrednio do płuc. Dzięki terapii CPAP bezdech i uporczywe chrapanie zostaje całkowicie wyeliminowane. Organizm staje się prawidłowo dotleniony, a osoba chora w końcu może poczuć się wypoczęta. Poprawia się nie tylko samopoczucie, ale również zminimalizowane zostaje ryzyko wystąpienia groźnych powikłań, w tym chorób sercowo-naczyniowych.

Podsumowanie

Bezdech senny jest niewątpliwie bardzo poważnym schorzeniem. Zaburzenie oddychania skutkuje niedotlenieniem organizmu. Silne bóle głowy, przewlekłe zmęczenie czy rozdrażnienie to tylko niektóre z objawów bezdechu. Niewątpliwie dolegliwość ta rzutuje na nasze codzienne funkcjonowanie. Brak koncentracji nie pozwala skupić się na wykonywanej pracy. Z kolei nadmierna senność może stać się przyczyną wypadku komunikacyjnego z naszym udziałem. Bezdech senny powoduje rozwój groźnych dla życia chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy i wielu innych.

Obturacyjny bezdech senny może mieć różne podłoże. Niemniej jednak jego objawy w żadnym wypadku nie powinny być przez nas lekceważone. Istotną rolę odgrywa trafna diagnostyka oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Prawidłowo leczone schorzenie bez wątpienia poprawia samopoczucie oraz komfort życia, a dodatkowo pozwala cieszyć się zdrowiem.