Krew – funkcje, skład i choroby krwi

Krew to płyn biologiczny, który stanowi podstawę funkcjonowania organizmu, zapewniając mu odpowiednie natlenienie, odżywienie oraz transportowanie substancji niezbędnych do życia. Składa się ona z czerwonych krwinek, białych krwinek, płytek krwi oraz osocza.

Krew i jej właściwości

Krew to płynna tkanka, która pełni szereg ważnych funkcji w organizmie. Składa się z czerwonych krwinek, białych krwinek, płytek krwi i osocza, które zawiera wiele ważnych składników, takich jak białka, hormony i elektrolity. Oto lista funkcji jakie pełni krew w naszym organizmie

• Transportuje tlen z płuc do tkanek oraz dwutlenek węgla z tkanek do płuc.
• Dostarcza substancje odżywcze, w tym glukozę, aminokwasy i kwasy tłuszczowe, z jelit do tkanek.
• Usuwa produkty przemiany materii, takie jak kwas moczowy i amoniak, z tkanek do nerek.
• Transportuje hormony z gruczołów do tkanek docelowych.
• Pełni funkcję termoregulacyjną, utrzymując stałą temperaturę ciała.
• Bierze udział w obronie przed chorobami, transportując białe krwinki i przeciwciała do miejsca infekcji.
• Utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową w organizmie.
• Bierze udział w procesie krzepnięcia, tworząc skrzepy, które zamykają uszkodzone naczynia krwionośne.
• Utrzymuje ciśnienie krwi, zapewniając odpowiedni przepływ krwi przez naczynia krwionośne.
• Transportuje dwutlenek węgla z tkanek do płuc, gdzie jest wydalany z organizmu

Liczba poszczególnych komórek w organizmie człowieka

W organizmie człowieka występuje około 30-40 bilionów komórek, a liczba poszczególnych komórek w ciele zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, stan zdrowia i styl życia. Oto przykładowe szacunkowe liczby poszczególnych komórek w organizmie człowieka:

• Około 25 bilionów czerwonych krwinek (erytrocytów), które transportują tlen i dwutlenek węgla między płucami a innymi tkankami ciała.
• Około 5 miliardów białych krwinek (leukocytów), które stanowią ważny element układu odpornościowego i zwalczają infekcje oraz choroby.
• Około 150 miliardów płytek krwi (trombocytów), które biorą udział w procesie krzepnięcia krwi i zapobiegają nadmiernym krwawieniom.
• Około 100 miliardów komórek nerwowych (neuronów), które przekazują sygnały elektryczne w mózgu i innych częściach układu nerwowego.
• Około 60-100 miliardów komórek glejowych (komórki glejowe), które pełnią wiele funkcji pomocniczych dla neuronów i pomagają utrzymać właściwe środowisko wokół nich.
• Około 30-40 miliardów komórek skóry, które stanowią zewnętrzną warstwę ochronną ciała.
• Około 10 miliardów komórek wątroby, które przetwarzają substancje odżywcze, usuwają toksyny i produkuje żółć.
• Około 5 miliardów komórek mięśniowych, które pozwalają na poruszanie się i wykonywanie różnych czynności fizycznych.
• Około 5 miliardów komórek trzustki, które produkuje hormony regulujące poziom cukru we krwi oraz enzymy trawienne.
• Około 2 miliardy komórek kości, które są odpowiedzialne za utrzymanie mocnej struktury szkieletu.

Składniki krwi

Krew składa się z trzech podstawowych składników: erytrocytów (krwinek czerwonych), leukocytów (krwinek białych) i płytek krwi.

• Erytrocyty to najliczniejszy składnik krwi, które odpowiadają za transportowanie tlenu do tkanek organizmu. Mają charakterystyczny dyskoidalny kształt i są wypełnione hemoglobiną – białkiem, które wiąże tlen. Erytrocyty pochodzą z prekursorów wytwarzanych w szpiku kostnym i mają około 120 dni życia.
• Leukocyty są komórkami układu odpornościowego, które chronią organizm przed chorobami i infekcjami. Wyróżnia się kilka rodzajów leukocytów: neutrofile, limfocyty, monocyty, eozynofile i bazofile. Każdy z tych typów leukocytów pełni określoną funkcję w układzie odpornościowym.
• Płytki krwi są niewielkimi fragmentami komórek, które odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi. Po uszkodzeniu naczynia krwionośnego, płytki krwi uwalniają wiele czynników, które uruchamiają kaskadę reakcji biochemicznych prowadzących do powstania skrzepu krwi.

Krew zawiera również inne składniki, takie jak białka osocza, elektrolity, hormony i składniki odżywcze, które pełnią wiele funkcji metabolicznych i regulacyjnych w organizmie.

Krew i jej grupy

Krew ma różne grupy ze względu na obecność lub brak pewnych cząsteczek na powierzchni czerwonych krwinek oraz białych krwinek. Wyróżnia się wiele systemów grup krwi, ale najważniejsze to AB0 i Rhesus (Rh).

System AB0 opiera się na obecności lub braku antygenów A i B na powierzchni czerwonych krwinek, a także na obecności lub braku przeciwciał przeciwko antygenom A i B w osoczu krwi. Na tej podstawie wyróżnia się cztery grupy krwi:

• 0 (brak antygenów, obecność przeciwciał)
• A (antygen A, przeciwciała przeciwko antygenowi B)
• B (antygen B, przeciwciała przeciwko antygenowi A)
• AB (obecność antygenów A i B, brak przeciwciał)

System Rh opiera się na obecności lub braku antygenu Rh na powierzchni czerwonych krwinek. Osoby z antygenem Rh nazywa się Rh dodatnimi, a osoby bez antygenu Rh to Rh ujemne. Kombinacja grupy AB0 i Rh daje pełną informację o grupie krwi, np. 0Rh-, ABRh+, itp.

Istnieją także inne systemy grup krwi, takie jak MNS, Duffy, Kell, Kidd, Diego, Lutheran czy P. Grupy krwi są istotne w kontekście transfuzji krwi oraz dziedziczenia cech związanych z grupą krwi.

Jakie istnieją choroby krwi?

Istnieje wiele różnych chorób krwi, które mogą mieć różne przyczyny i objawy. Niektóre z najczęstszych chorób krwi to:

• Anemia – choroba charakteryzująca się niskim poziomem hemoglobiny we krwi.
• Choroba sierpowatokrwinkowa – choroba genetyczna, w której czerwone krwinki przyjmują kształt sierpa, co może prowadzić do niedotlenienia tkanek.
• Białaczka – nowotwór krwi, w którym komórki układu krwiotwórczego stają się niekontrolowanie proliferujące.
• Hemofilia – choroba dziedziczna, w której krwawienia są przedłużone z powodu braku lub niskiego poziomu czynnika krzepnięcia w krwi.
• Choroba Von Willebranda – choroba genetyczna, w której niedobór czynnika krzepnięcia Von Willebranda prowadzi do trudności w krzepnięciu krwi.
• Zakrzepica – choroba, w której krew tworzy skrzepy, które mogą prowadzić do zatorów.
• Trombocytopenia – choroba, w której poziom płytek krwi jest niski, co może prowadzić do trudności w krzepnięciu krwi.
• Choroba autoimmunologiczna – choroba, w której układ odpornościowy atakuje komórki krwi.
• Talasemia – choroba dziedziczna, w której niedobór hemoglobiny powoduje anemię.
• Sferocytoza – choroba dziedziczna, w której czerwone krwinki są zbyt kruche i łatwo się rozpadają.

Badanie krwi co wykazuje?

Badania krwi mogą wykazywać wiele różnych rzeczy, w zależności od rodzaju badania. Oto kilka przykładów:

• Morfologia krwi – ocenia ilość i wygląd poszczególnych typów komórek krwi (np. erytrocytów, leukocytów, płytek krwi).
• OB (odczyn Biernackiego) – określa szybkość opadania erytrocytów i może wskazywać na obecność stanu zapalnego w organizmie.
• Grupa krwi i czynniki Rh – określa grupę krwi i Rh krwi pacjenta.
• Badanie poziomu glukozy – ocenia poziom cukru we krwi i może wskazywać na obecność cukrzycy.
• Badanie poziomu lipidów – ocenia poziom cholesterolu i innych lipidów we krwi, co może wskazywać na ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych.
• Badanie funkcji wątroby – ocenia poziomy enzymów wątrobowych i innych składników krwi, co może wskazywać na problemy z wątrobą.
• Badanie funkcji nerek – ocenia poziomy kreatyniny i innych składników krwi, co może wskazywać na problemy z nerkami.
• Badanie poziomu hormonów – ocenia poziomy różnych hormonów we krwi, co może wskazywać na problemy z tarczycą, nadnerczami i innymi gruczołami dokrewnymi.
• Badanie na obecność wirusów i innych patogenów – ocenia obecność wirusów, bakterii i innych patogenów we krwi, co może wskazywać na infekcje.
• Badanie na obecność nowotworów – ocenia poziom markerów nowotworowych we krwi, co może wskazywać na obecność nowotworów w organizmie.

Dlaczego warto się badać?

Badania krwi pozwalają na ocenę stanu zdrowia człowieka, wykrycie chorób, a także monitorowanie leczenia. Przeprowadzenie badania krwi pozwala na ocenę liczby i rodzaju komórek krwi, stężenia różnych substancji we krwi (np. glukozy, cholesterolu, białek), a także wykrycie obecności przeciwciał lub antygenów. Dzięki temu lekarze mogą postawić diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie, a pacjent może zyskać pewność, że jego organizm funkcjonuje prawidłowo.

Badania krwi są również często wykonywane w celach profilaktycznych, szczególnie u osób z ryzykiem wystąpienia określonych chorób, takich jak cukrzyca, choroby serca czy nowotwory.