Gruźlica – objawy, przyczyny i leczenie (u dzieci)

Gruźlica spowodowana  jest bakterią Mycobacterium tuberculosis, i  stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie od wielu lat.  Jak objawia się gruźlica i jak się ją leczy?

Czym jest gruźlica?

Gruźlica to choroba zakaźna wywoływana przez bakterię. Jest to jedna z najpoważniejszych chorób zakaźnych na świecie. Gruźlica może dotyczyć różnych narządów, jednak najczęściej atakuje nasze płuca. Warto wspomnieć iż przekazywana jest drogą kropelkową,  a dokładniej poprzez kaszel, kichanie a nawet mówienie. Jak już wiemy choroba ta dotyczy głównie płuc, ale może także zaatakować  narządy takie jak:

• mózg
• nerki
• kości

Osoby zakażone, ale nie chore na gruźlicę (czyli mające jedynie zakażenie tuberkulinowe) zwykle nie zarażają innych. Jednak w przypadku aktywnej gruźlicy, choroba może być zaraźliwa od momentu pojawienia się objawów. W przypadku osób z gruźlicą płuc, choroba jest najbardziej zaraźliwa, gdy kaszel jest silny, a wydzielina z płuc jest obfita.

W zależności od lokalizacji zmian gruźliczych w organizmie, wyróżniamy kilka rodzajów gruźlicy.

• Gruźlica płuc
  Najczęstszą formą gruźlicy jest gruźlica płuc, która objawia się kaszlem, bólem w klatce piersiowej, gorączką, utratą masy ciała i zmęczeniem. Bakterie wywołujące gruźlicę płucną zwykle przenoszone są drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania lub rozmowy z zakażoną osobą.
• Gruźlica pozapłucna
  Gruźlica pozapłucna to choroba, która dotyczy innych narządów niż płuca, takich jak kości, stawy, jelita, nerki, ośrodkowy układ nerwowy czy skóra. Objawy gruźlicy pozapłucnej zależą od lokalizacji zmian gruźliczych i mogą obejmować bóle kości, owrzodzenia skóry, bóle brzucha czy objawy neurologiczne.
• Gruźlica uogólniona
  Gruźlica uogólniona to postać choroby, która dotyczy całego organizmu i objawia się gorączką, utratą masy ciała, nocnymi potami i osłabieniem. Jest to postać bardzo rzadka, a jej występowanie zwykle związane jest z obniżoną odpornością organizmu, na przykład u osób zakażonych wirusem HIV.

Gruźlica i jej objawy

Objawy gruźlicy mogą pojawiać się na różnych etapach choroby. Mogą także różnić się znacząco, w zależności od rodzaju zakażenia, a także ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Objawy gruźlicy mogą obejmować:

• Długotrwały kaszel który trwa co najmniej trzy tygodnie
• Krwioplucie
• Osłabienie
• Zmęczenie
• Utrata masy ciała
• Gorączka trwająca dłużej niż 3 tygodnie
• Poty nocne
• Ból w klatce piersiowej

Objawy gruźlicy mogą również dotyczyć innych narządów, takich jak układ moczowo-płciowy, jelita, kości, stawy, a także mózg i nerki.

Ważną kwestią jest, aby pamiętać, iż nie każda osoba chorująca na gruźlicę wykazuje jakiekolwiek objawy choroby. Niektórzy ludzie zakażeni bakteriami gruźlicy mogą pozostać bezobjawowi przez wiele lat, a tylko badania diagnostyczne pomogą wykryć chorobę. Dlatego bardzo ważne jest regularne wykonywanie badań diagnostycznych, aby móc wykryć gruźlicę i podjąć się leczenia.

Diagnostyka gruźlicy

Diagnostyka gruźlicy opiera się przede wszystkim na wielu różnych testach i badaniach. Wykonując takie badanie możemy wykryć obecność bakterii gruźlicy czyli Mycobacterium tuberculosis. Warto również zaznaczyć, iż wykonanie niektórych badań, pozwoli także ocenić stopnień zaawansowania choroby.  Oto kilka badań które pomogą skutecznie zdiagnozować gruźlicę:

• Test skórny Mantoux
• (IGRA) – badanie krwi
• Badanie plwociny
• Tomografia komputerowa klatki piersiowej
• Bronchoskopia

W przypadku jakichkolwiek podejrzeń choroby, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania diagnostyczne i dobierze odpowiednie leczenie w zależności od wyników badań. Wczesna diagnoza i leczenie gruźlicy są kluczowe w zapobieganiu rozwoju powikłań i ograniczeniu transmisji choroby na innych ludzi.

Jak wygląda leczenie gruźlicy?

Gruźlica jest chorobą zakaźną, ale może być skutecznie leczona. Leczenie co prawda trwa od 6 do 9 miesięcy i składa się głównie z przyjmowania kilku antybiotyków, które zwalczają bakterie wywołujące chorobę. Jednakże, leczenie gruźlicy może również być przyczyną działań niepożądanych takich jak mdłości, wymioty, biegunka czy osłabienie.

Największe wyzwania w leczeniu gruźlicy stanowią oporność na leki i postęp choroby. Oporność na leki jest zjawiskiem, w którym bakterie stają się odporne na standardowe leki przeciwgruźlicze. W takim przypadku leczenie musi być dostosowane do rodzaju oporności, co wymaga specjalistycznych badań i leków. Postęp choroby może spowodować uszkodzenie narządów, które są dotknięte gruźlicą, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i śmierci. Szczególnie w przypadku osób z osłabionym układem odpornościowym, takich jak dzieci, starsze osoby czy osoby zakażone wirusem HIV. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, takich jak częste mycie rąk i unikanie kontaktu z osobami zarażonymi gruźlicą, a także przeprowadzanie regularnych badań i szczepień w celu zapobiegania chorobie.

Gruźlica u dzieci

Gruźlica u dzieci jest również wynikiem zakażenia bakteriami Mycobacterium tuberculosis poprzez wdychanie powietrza zakażonego, najczęściej od dorosłych członków rodziny. Objawy gruźlicy u dzieci mogą być trudne do rozpoznania, ponieważ mogą być niespecyficzne i przypominać objawy innych chorób. Do objawów gruźlicy u dzieci zalicza się:

• Kaszel, który trwa dłużej niż 2 tygodnie
• Wysoka temperatura ciała
• Utrata apetytu i wagi ciała
• Zmęczenie i drażliwość
• Poty nocne
• Opór lub ból podczas oddychania
• Chrypka lub zmiana głosu
• Obrzęk w szyi lub innych częściach ciała

U dzieci z cięższą postacią gruźlicy mogą również wystąpić poważniejsze objawy, takie jak krwioplucie, duszność, obrzęk nóg i ramion, napady padaczkowe lub nawet śpiączka.

Diagnozowanie gruźlicy u dzieci wymaga specjalistycznej opieki i testów. Testy, które są wykonywane u dzieci, są podobne do tych stosowanych u dorosłych, ale ze względu na wiek i wagę dziecka mogą być modyfikowane. Leczenie gruźlicy u dzieci również jest specjalistyczne i opiera się na wieku dziecka, stanie zdrowia, stopniu choroby i reakcji na leczenie. Dlatego w przypadku zdiagnozowania choroby u dorosłego domownika, warto pomyśleć nad izolacją.

Czy da się zapobiec gruźlicy?

Gruźlica to choroba zakaźna, dlatego należy zastosować się do kilka zasad, aby jej zapobiec.  Podstawowe zasady to:

• Szczepienie – szczepionka przeciwko gruźlicy (BCG) jest skutecznym sposobem zapobiegania chorobie.
• Unikanie kontaktu z chorymi – gruźlica przenosi się przez powietrze, dlatego ważne jest unikanie kontaktu z osobami zakażonymi. Jeśli musisz przebywać w pobliżu chorych, używaj maseczki ochronnej.
• Higiena – regularne mycie rąk i zachowanie higieny osobistej to ważne czynniki w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych.
• Zdrowy styl życia – utrzymywanie zdrowego stylu życia, w tym odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu, może pomóc w wzmocnieniu odporności organizmu.
• Regularne badania – regularne badania lekarskie i testy na gruźlicę mogą pomóc w wczesnym wykryciu choroby i szybkim rozpoczęciu leczenia.